Treintafel en opbouw | Verlichting boven de modelbaan
Treintafel en opbouw
De
treintafel bestaat uit basisplaten (spaanplaat en multiplex), die worden ondersteund door balkjes en
op metalen poten staan. Een deel van de baan wordt ondersteund door een boekenkast, die in de hoek
van de kamer staat.
De baan heeft een U-vorm. Het is dus mogelijk om tussen beide poten van de U te staan waardoor
de baan overal zonder al te veel moeite bereikt kan worden.
De afmetingen van de poten van de U zijn resp. 250x135 cm en 270x120 cm.
Het verbindingsstukje tussen de poten van de U heeft de afmetingen 90x90
cm.
De hoogte van de treintafel (gemeten tot aan de bovenzijde van de platen zachtboard) bedraagt 79 cm.
Deze hoogte is in het verleden toevallig ontstaan, maar prettig om aan te werken: je kunt er voldoende overheen leunen om alles te bereiken.
En met een in hoogte verstelbare stoel kan alles mooi worden bekeken.
Minder prettig is het werken aan de bedrading aan de onderzijde van de treintafel.
Wanneer ik op de rug onder de treintafel lig is de onderzijde van de treintafel te ver weg om voldoende details te zien,
dus moet ik wel met scheve rug dichter naar de onderzijde toe en dat levert binnen de kortste keren een bijzonder pijnlijke nek op.
Dus probeer ik altijd steun voor de rug te zoeken, bijvoorbeeld met een scheef geplaatste plank.
Niettemin ben ik erg blij dat ik nauwelijks meer onder de baan hoef te werken!
Het spaanplaat heb ik volledig bedekt met platen van 7 mm zachtboard. Hierdoor worden storende rijgeluiden gereduceerd.
De platen heb ik zwart geverfd, dat is een goede basiskleur voor de ondergrond van de scenery.
Mijn keuze voor zachtboard was destijds mede ingegeven door de lage prijs en het handige formaat waarin de platen
leverbaar waren in bouwmarkten. Ik zou er echter niet opnieuw voor kiezen, want zachtboard is zoals de naam al aangeeft erg zacht en je schraapt er
makkelijk laagjes vanaf. En dat zal zeker gebeuren wanneer een met hard strooimateriaal bestrooid oppervlakte moet worden schoongemaakt voor een verbouwing
op de modelbaan: dat lukt dus niet zonder het zachtboard te beschadigen.
Kurkplaat is mogelijk een beter alternatief voor geluiddemping, het wordt door sommige fabrikanten ook geleverd als ondergrond voor railstukken.
De modelbaan kan rondom worden bekeken, maar uiteraard niet langs de muren. Langs de raamzijde is dat wel mogelijk want de vensterbank
is stevig genoeg om op te zitten.
Deze figuur toont de vorm van de modelbaan en de positie in de hobbykamer.
Hierop is onder andere zichtbaar dat een deel van de sporen ondertunneld is en dus niet zichtbaar voor het oog.
Aan de bovenzijde door een berglandschapje, voor de boekenkast en aan de rechterzijde door de achtergrondplaat.
Aan de rechterzijde van de baan is de achtergrondplaat naar voren gehaald zodat de sporen
er achterlangs kunnen lopen en voor het oog verborgen zijn.
Hier twee foto's met de afschermplaat boven de sporen in normale en omhoog gezette positie.
Dit kijkje in de tunnelingang, terwijl de afschermplaat boven de sporen in de tunnel omhoog staat,
laat zien dat ik voor filmopnames met een kleine camera wat spookjes en andere ongein tegen de wand heb geplakt
om de boel op te leuken.
De boekenkast in de hoek waar de omtunnelde sporen doorheen lopen, met en zonder de achtergrondplaat.
De ondertunnelde sporen aan de bovenzijde van de baan.
Het berglandschapje is afneembaar waarna de sporen eronder toegankelijk zijn bij problemen of om de rails
schoon te maken.
Bovenaanzicht van de drie sporen op deze locatie in de tunnel.
De achterzijde van het afneembare berglandschapje laat de opbouw met platen zachtboard zien.
De details van een deel van de voorzijde van het afneembare berglandschapje.
De onderzijde van de baan toont de spaanplaat en houten basisplaten, de ondersteunende balkjes
en de metalen tafelpoten. Het geheel is niet in één keer ontstaan maar meerdere malen verlengd en dat is goed zichtbaar aan
de onderzijde.
Rechts-midden wordt de baan ondersteund door de boekenkast en houten schragen.
De onderste schappen van de boekenkast en de ruimte naast de boekenkast wordt gebruikt voor opslag van voornamelijk
treinspullen.
Aan de rechterzijde wordt de basisplaat langs de muur ondersteund door op de muur geschroefde balkjes,
en verder door metalen poten èn simpele houten schragen.
Verlichting boven de modelbaan
De verlichting boven de modelbaan bestond oorspronkelijk uit 6 stuks halogeenlampen 12 V/20 W met een GU5.3 aansluiting
waarvan de verstelbare armaturen waren opgehangen aan kabels systeem Paulmann
(onder andere verkrijgbaar bij Conrad en bouwmarkten). Totaal vermogen: 120 Watt en dat is fors!
De voeding werd verzorgd door 2 stuks 12 V/60 W halogeentransformatoren.
In het kader van energiebesparing heb ik de 6 halogeenlampen vervangen door 8 warmwitte LED-lampen van 12 V/2 W, met
toevoeging van extra Paulmann bekabeling plus 2 stuks GU5.3 armaturen.
Meer gegevens van de LED-lampen staan onderaan deze pagina.
De oorspronkelijke transformatoren geven 12 V wisselspanning af en dat is niet bruikbaar als voeding voor de LED-lampen.
De lichtsterkte wordt daardoor beperkt tot zo'n 30 % van het maximum èn de LED-lampen flikkeren hinderlijk.
Daarom heb ik een gelijkspanningsvoeding gebouwd op basis van een LM350
spanningsregelaar en goed voor maximaal 3 Ampère gelijkstroom.
Hiermee kunnen alle 8 LED-lampen worden gevoed.
De spanningsbron voor de voeding is één van de eerder gebruikte halogeentrafo's van 12 V/60 W.
Besparing: van 120 Watt naar 16 Watt. De resulterende verlichtingssterkte van de LED-lampen op de modelbaan
is zeer vergelijkbaar met de oorspronkelijke halogeenlampen.
De kleur bevat minder rood, maar oogt mooier wit en de LED-lampen stralen met een veel bredere lichtbundel
op de modelbaan.
Met een handmatig te bedienen schakelaar of automatisch via een schakeldecoder vanuit treinbesturingsprogramma
Koploper kan de uitgangsspanning van de voeding worden omgeschakeld van 12 V naar ca. 8,5 V.
De LED's stralen dan nog maar zeer bescheiden licht uit: maneschijn-niveau.
Het omschakelen verloopt overigens heel geleidelijk gedurende ongeveer 10 seconden.
Bij maneschijn schakelt alle verlichting op de modelbaan automatisch in.
Schema en door mij gebouwde uitvoering van de elektronische voeding waarmee alle LED-lampen worden gevoed.
Met de schakelaar kan de lichtsterkte worden omgeschakeld tussen maximaal (+12 V uitgangsspanning) en
maneschijn (ongeveer +8,5 V uitgangsspanning). Maximale uitgangsstroom: 3 Ampère. Ingangsspanning: 12 V wisselspanning
(uit een halogeentrafo).
En zo ziet de modelbaan er 's avonds uit met ingeschakelde verlichting boven de modelbaan.
De foto op de boekenkast is een opgeplakte puzzel met een afbeelding van stoomloc 3737 en het seinhuis op het (oude) Spoorwegmuseum in Utrecht.
De LED-lampen staan in de maneschijnstand en alle verlichting op de modelbaan wordt dan automatisch ingeschakeld.
LED-lampen
Ze zijn laag geprijsd (ca. EUR 3,75 per stuk bij een bulkbestelling), de verzendkosten zijn in het algemeen nihil, betaling kan betrouwbaar geschieden via PayPal. De fabricagekwaliteit van de LED-lampen is matig (van veel lampen lag het LED-printplaatje los op het glazen lamphuis), een levertijd van meerdere weken is normaal en het is onzeker hoe lang deze lampen nog leverbaar zijn.
Elke LED-lamp bevat 60 LED's die in enkele parallelle groepen in serie zijn geschakeld en via een diode en een vermogensweerstand van 15 Ohm zijn aangesloten op de aansluitpennen. Een voedingsspanning hoger dan DC 12,0 Volt is niet aan te raden want zou de (overigens niet gespecificeerde) levensduur kunnen bekorten.
Opmerking 1: de LED-lampen zijn ongeschikt om direct te worden gevoed vanuit een halogeentransformator die wisselspanning afgeeft (zonder bruggelijkrichter). De lichtopbrengst zal slechts ongeveer 30 procent van het maximum bedragen en de lampen flikkeren hinderlijk!
Opmerking 2: in onderstaande specificaties is een vermogen opgegeven van 3,6 Watt bij DC 12 Volt. Ik meet bij toepassing van een gelijkspanningsvoeding van 12,0 V slechts 165 milliAmpère voedingsstroom per LED-lamp. Dat komt overeen met een opgenomen vermogen van 2,0 Watt.
Dit zijn de bestelgegevens:
