ESU dieselloc BR V200: de turbolader temmen
Inleiding
Dit artikel is een aanvulling op het artikel over mijn Esu dieselloc BR V200,
klik op de afbeelding hiernaast om dat artikel te bekijken.
Mijn Esu supermodel van de dieselloc BR V200 heeft één irritante eigenschap: het geluid van de turbolader dat vrij kort na
het activeren van de motor hoorbaar wordt klinkt veel te luid en kan ik niet verdragen. Daarom heb ik de algemene volume instelling
maar heel laag gezet, maar dan klinken alle geluiden dus zachter en dat wil ik natuurlijk niet.
De vraag is dus: kan het volume van de turbolader lager worden ingesteld of zelfs volledig worden uitgeschakeld?
Volgens de zeer uitgebreide handleiding van de Esu loc kan het volume van de verschillende geluiden in de decoder van de Esu loc aangepast worden,
ook dat van de turbolader. In de tabel met de CV adressen ontbreekt echter het adres van de turbolader.
Ik heb de handleiding van andere Esu locs uit de Engineering Edition bekeken en daar staan adressen vermeld:
in de handleidingen van de BR245 en BR215: CV 419 en in de handleiding van de BR232: CV 267.
Ik heb natuurlijk deze adressen voor test ingesteld in de Esu BR V200, maar helaas, het harde gepiep van de turbolader blijft hoorbaar.
Esu heeft het LokSound V4M4 geluidsproject dat bij aflevering in mijn Esu BR V200 loc zit online beschikbaar gesteld. Dat is: 21409-LSV4.0M4-Diesel-ESU-V200.0-V6-R4.
Maar: er is ook een alternatief V4M4 geluidsproject voor de BR V200 beschikbaar (66432-LSV4.0M4-Diesel-V200.1-R4),
waarbij de turbolader apart kan worden geschakeld, en waarvan dus ook het volume kan worden ingesteld.
Bovendien kunnen in dit project de beide motoren via aparte functies worden geschakeld, en dat is ook een wens van mij want in het standaard
geluidsproject zitten beide motoren onder één functie en worden dus altijd aangeschakeld.
De decoder in de Esu BR V200 loc is een LokSound V4M4 decoder met PluX22-connector. Deze decoder is uitgerust met 32 Mbit soundmemory en het
herprogrammeren van de decoder en de sounddata is onbeperkt toegestaan.
Dus aan de slag met een leuke klus: in de DB V200 komt een nieuw geluidsproject maar alle functies van de Esu BR V200 loc, zoals de verlichtingsfuncties, moeten
wel blijven functioneren, exact zoals in het originele geluidsproject!
De turbolader in het standaard geluidsproject
Waar komt het geluid van de turbolader vandaan in het standaard geluidsproject?
Daarvoor moet worden gekeken naar de Sound instellingen in het geluidsproject.
En specifiek naar de instellingen van beide motoren in Soundslot 1 en Soundslot 2, in onderstaande afbeelding rood gemarkeerd.
De turbolader blijkt onderdeel van heel veel van de WAV-geluidsfragmenten die periodiek worden afgespeeld wanneer motor 2 en/of motor 1 is gestart.
In onderstaande afbeelding wordt een fragment getoond van het toestandsdiagram voor de weergave van het geluid van motor 2. Alle lichtgeel gekleurde blokjes verwijzen naar een WAV-bestand met een geluidsfragment. In veel van die bestanden is de turbolader hoorbaar, die kan er niet uitgehaald worden.
Het zou wellicht mogelijk zijn om alle geluidsfragmenten met hoorbare turbolader te vervangen door andere, maar dat is een forse klus en zal er zeer vermoedelijk ook toe leiden dat het fijne gebrul van de dieselmotor heel anders zal klinken.
Dus einde verhaal, het gaat niet makkelijk lukken on het standaard geluidsproject aan te passen.
Onderstaand enkele van de vele WAV-geluidsbestanden die gebruikt worden in dit geluidsproject voor het motorgeluid.
De turbolader is in veel van deze geluidsfragmenten hoorbaar.
Op zoek naar informatie in het standaard geluidsproject
Het optimaal gebruik van een ander geluidsproject zal alleen lukken wanneer diverse wijzigingen in het project worden aangebracht.
Bijvoorbeeld bij de aansturing van alle digitale uitgangen van de decoder voor met name de verlichting.
Gebruik van de digitale uitgangen
Onderstaand een lijst van de digitale uitgangen in het standaard geluidsproject voor de Esu DB V200 loc.
Dit kan allemaal worden geschakeld via afzonderlijke uitgangen: van de witte frontverlichting alleen de lamp rechtsonder resp.
de overige lampen (in rangeermodus is aan beide zijden alleen de witte lamp rechtsonder aangeschakeld), de rode sluitlichten voor resp.
de rode sluitlichten achter, de cabineverlichting in cabine 1 resp. cabine 2, de verlichting van het instrumentenpaneel in beide cabines
tegelijkertijd, de verlichting van de machineruimte en de remverlichting (vonkende remmen).
In onderstaande afbeelding is geselecteerd AUX9: de LED's bij de draaistellen van de ESU V200
waarmee flakkerende vonken veroorzaakt door het remmen worden gesimuleerd. Dat wordt bereikt met verlichtingseffect "Feuerbüchse".
Dit effect wordt ook gebruik om met LED's de vlammen in de vuurkist van een stoomloc te simuleren, zoals bij de Artitec stoomloc 3737.
AUX10 "Boilerlight" wordt overigens niet gebruikt bij de Esu V200 loc.
Aansturing van de vonkende remmen
Hoe wordt AUX9 gebruikt waarmee de LED's bij de draaistellen worden aangestuurd voor de weergave van vonken tijdens het remmen?
Dat blijkt onderdeel te zijn van de Sound instellingen van het remgeluid "Bremsenquietschen 002",
dat ook aanwezig is in het alternatieve geluidsproject voor de V200.
In het toestandsdiagram voor de weergave van het remgeluid staat bij alle blokken behalve "Mute" ingesteld dat AUX9 "Breaklight" moet worden geactiveerd.
Het flakker-effect staat ingesteld bij de "Ausgangskonfiguration", zie de vorige afbeelding.
Alleen bij lage snelheid het bochtgeluid activeren
Het piepende gekners van de wielen van een loc die door een bocht rijdt wordt via een bochtsensor in de Esu loc geactiveerd.
Maar dat is normaal alleen op lage snelheid hoorbaar.
Hoe wordt dat ingesteld?
Dat blijkt onderdeel te zijn van de Sound instellingen van het bochtgeluid "Kurvenquietschen",
dat ook aanwezig is in het alternatieve geluidsproject voor de V200.
In het toestandsdiagram voor de weergave van het bochtgeluid staat als voorwaarde voor de overgang van toestand "Mute" naar "Dummy" onder welke
voorwaarden dat mag gebeuren. Hier staat een snelheidsbereik ingesteld: snelheid groter dan 0 maar kleiner dan 45.
Bij het starten van motor 1 alle lichten dimmen
Bij het starten van de eerste dieselmotor was bij het originele geluidsproject in de Esu V200 loc zichtbaar dat de lampen even dimden vanwege
de spanningsval ten gevolge van het starten van de motor.
Daarvoor wordt Mapping-logisch: Dimmer (Abblendlicht) geactiveerd.
En dat gebeurt in blokje MS (MotorStart) en daarbinnen blokje Dimmer en daarbinnen de blokjes ms2-start en s-loop1.6.
In het nieuwe project is niet voorzien in het dimmen van de lichten bij start van de motoren.
Ik heb dat toegevoegd aan het toestandsdiagram van Motor 1 bij blokje MS. Weliswaar stopt de dimming dan pas wanneer het
startgeluid "MS.wav" volledig is afgespeeld (afspeelduur: 2,9 seconde), maar dat neem ik maar voor lief want er is geen andere mogelijkheid
met de aanwezige bestanden.
Aansturing van de rookgenerator
Dat is nog een "dingetje" wat opgelost moet worden.
In de Esu loc V200 zit een dubbele rookgenerator, zodat de rook van beide motoren afzonderlijk kan worden uitgestoten.
De aansturing gebeurt vermoedelijk via de SuSi interface, voor zover mij bekend zijn er geen andere decoder aansluitingen waarmee
dat mogelijk is.
Hoe wordt de rookgenerator aangestuurd in een project?
Dat blijkt onderdeel te zijn van de Sound instellingen van het motorgeluid.
In nagenoeg elk blokje in het toestandsdiagram voor de weergave van het motorgeluid staan de specifieke instellingen
voor de aansturing van de rookgenerator. Hier moet je zeker niet zo maar iets aan wijzigen.
Bij het nieuwe project staan alleen bij sound Motor 1 instellingen voor de rookgenerator.
Slechts één van beide rookgeneratoren blijkt te functioneren via één uitlaat. Het is mij nog niet duidelijk op welke wijze
de andere rookgenerator wordt aangestuurd vanuit de sound.
Het nieuwe geluidsproject voor de Esu BR V200
Lijst met alle functies in het nieuwe geluidsproject
Door mij samengesteld en daar waar nodig aangepast aan mijn wensen en natuurlijk om ervoor te zorgen dat alle functies van de
loc, zoals de verlichting, goed blijven functioneren.
| Functie nummer | Omschrijving | Type |
|---|---|---|
| 0 | Frontverlichting, rijrichting afhankelijk, en afhankelijk van functies F8, F27, F28 | Verlichting |
| 1 | Motor 1 | Geluid |
| 2 | Motor 2 en afhankelijk van functie F8 | Geluid |
| 3 | Rookgenerator | Rookeffecten |
| 4 | Turbolader | Geluid |
| 5 | Compressor | Geluid |
| 6 | Cabineverlichting, rijrichting afhankelijk, alleen in stilstand | Verlichting |
| 7 | Verlichting instrumentenpaneel in beide cabines | Verlichting |
| 8 | Rangeren (aan beide zijden 1 koplamp aan, Motor2 uit, Rangeergang) | Functie |
| 9 | Verlichting machinekamer | Verlichting |
| 10 | Hoorn lang | Geluid |
| 11 | Hoorn kort | Geluid |
| 12 | Treinrem | Geluid |
| 13 | Koppeling | Geluid |
| 14 | Stoomketel (treinverwarming), alleen bij F1 uit | Geluid |
| 15 | Lucht afblazen | Geluid |
| 16 | Omroepbericht 1 | Geluid |
| 17 | Omroepbericht 2 | Geluid |
| 18 | Omroepbericht 3 | Geluid |
| 19 | Snel remmen | Functie |
| 20 | Zand strooien | Geluid |
| 21 | Conducteursfluit | Geluid |
| 22 | Deuren open/dicht | Geluid |
| 23 | Raillassen | Geluid |
| 24 | Vonkende remmen | Verlichting |
| 25 | Bochtsensor uit | Sensor |
| 26 | Optrek/remvertraging uit | Functie |
| 27 | Geen Frontverlichting Cabine 1 | Functie |
| 28 | Geen Frontverlichting Cabine 2 | Functie |
De sounds in het nieuwe project
De instellingen van de beschikbare sounds in het Esu geluidsproject.
Functietoekenning in het project
De toekenning van functies F0 t/m F28 in het Esu geluidsproject.
Toelichting:
- Functie F0 schakelt richtingsafhankelijk de witte lampen van de frontverlichting. De witte lampen rechtsonder en boven worden daarbij apart
geschakeld van de witte lamp linksonder.
Het schakelen van de lampen is ook afhankelijk van de toestand van functie F27 en F28. Die functies doen verder niets maar daarmee wordt alleen aangegeven of de frontverlichting voor cabine 1 resp. cabine 2 moet worden uitgeschakeld.
Het schakelen van de lampen is verder afhankelijk van de toestand van functie F8. Daarmee wordt rangeermodus ingeschakeld en is aan beide zijden van de loc alleen de witte lamp linksonder aan.
Ook de rode sluitlichten worden voorwaardelijk geschakeld. - Functie F6 schakelt de cabineverlichting richtingsafhankelijk en alleen als de loc stil staat.
- Functie F8 schakelt rangeermodus en dan is aan beide zijden van de loc alleen de witte lamp linksvoor aan.
- Functie F14 schakelt het geluid van de treinverwarming, maar alleen wanneer géén van beide motoren via functies F1 en F2 zijn aangeschakeld. In onderstaande afbeelding staat als voorwaarde alleen "nicht F1", maar ik heb daar later aan toegevoegd: "nicht F2".
- Sensor 2 schakelt het bochtengeluid, maar dat kan met F25 worden uitgeschakeld.
- Met functie F24 kunnen de vonkende remlichten worden geschakeld. Bijvoorbeeld om een vastgelopen rem te simuleren?
- Met functie F26 wordt de via CV 3 en CV 4 ingesteld optrek en remvertraging uitgeschakeld.
- Functies F27 en F28 doen op zich niets. Hiermee kan worden aangegeven dat de frontverlichting voor cabine 1 resp. cabine 2 moet worden uitgeschakeld.
Het eindresultaat
Ben ik tevreden met het eindresultaat?
Jazeker, ik heb bereikt wat ik wilde.
Ik kan beide motoren met aparte functies schakelen en dan hoor ik geen turbolader effect.
De turbolader zit onder een aparte functie en daar heb ik de volledige controle over.
Deze turbo produceert ook een hard piepend geluid, maar daarvan kan ik desgewenst het volume nog lager instellen.
En verder werken alle functies van de loc zoals voorheen.
Alleen de rook komt maar uit één uitlaat.
Ik ben er nog niet achter gekomen hoe ik de tweede uitlaat kan activeren.
Maar is dat een probleem voor mij?
Nee, want ik gebruik de rookgenerator zeer zelden.
De rook stinkt en is giftig en er moet dus uitermate goed geventileerd worden in de hobbykamer en dat is met name in de winter een probleem.
Bovendien gaan Esu rookgeneratoren heel snel verstopt zitten en produceren dan een irritant piepend geluid na activeren.
De rookgenerator in mijn Esu V200 heb ik maar weinig gebruikt, maar die begint nu toch ook al te piepen.
En de rookgenerator in mijn Esu BR215 loc zet ik al nooit meer aan, die is totaal onbruikbaar geworden, want het gepiep blijft altijd hoorbaar.
Terug naar af, kan dat?
Kan ik alles weer terugdraaien en het originele geluidsproject wat bij aflevering van de Esu loc aanwezig was volledig herstellen?
Dat heb ik natuurlijk voor test uitgevoerd door het geluidsproject 21409-LSV4.0M4-Diesel-ESU-V200.0-V6-R4 van Esu weer te programmeren
in de decoder.
En inderdaad werken alle functies in de loc dan weer volledig zoals bij aflevering.
Inclusief alle geluiden en alle verlichtingsfuncties.
En ook de dubbele rookgenerator gebruikt dan weer beide uitlaten wanneer beide motoren actief zijn.
En wanneer ik met F8 rangeermodus inschakel, waarbij één motor wordt uitgeschakeld, dan stopt ook de rookproductie uit de desbetreffende uitlaat.
Ik heb nu natuurlijk weer het nieuwe geluidsproject in de decoder geprogrammeerd, maar wanneer ik dat wil,
kan ik ook in de toekomst alles weer herstellen.
Afsluiting
Ter afsluiting van dit artikel een foto van het grote voorbeeld van de loc (uit het boekje dat wordt meegeleverd met de Esu loc: een foto van Klaus Grunwald, Hochburg Hamm 14-10-1965).
